Een open houding ontwikkelen is de basis van Fundamenteel Welzijn.
De basisinstructie die ik gebruik is vestig je stevig in de waarnemer en blijf volledig betrokken bij de ervaring
Ik heb ondervonden dat het waarnemen van ruimte en weerstand in het moment een zeer doeltreffende methode is om tot een open houding te komen. Een open houding ontspant het lichaam waardoor het beter reageert op situaties en gevaar.
Houding is belangrijker dan inhoud.
Het ontwikkelen van een open houding is in mijn ervaring een fysiek leerproces. Net als het leren fietsen gaat dit gepaard met vallen en opstaan. Op een gegeven moment gaat alles vanzelf.
De theorie;
Er zijn twee houdingen die jij kan aannemen ten aanzien van dit moment;
1. ruimte (liefde)
2. weerstand (angst)
Wanneer je beide houdingen fysiek en mentaal gaat herkennen zal het zenuwstelsel zichzelf steeds weer naar de ruimte bewegen. Ruimte en genieten worden dan je natuurlijke staat van aanwezig zijn.
1. Ruimte (activeert het parasympatische zenuwstelsel)
Je kunt alles wat je buiten je lichaam ziet, hoort en ruikt ‘naar binnen laten vallen’ en voelen dat het sensaties in het lichaam zijn. Door al deze sensaties te ontvangen met een ontspannen innerlijke houding wordt er ruimte gecreëerd voor elke ervaring. Dit gebeurt door letterlijk met je aandacht in je lichaam te gaan, te ontspannen, en alle sensaties met een vriendelijke houding toe te laten.
Je laat je aanraken.
Hiervoor heb je meestal enkele minuten nodig. Wanneer je dit vaker oefent ontstaat er een ja-houding ten aanzien van alle sensaties en daarmee het moment. Alle patronen, gedachtes en gevoelens komen nog steeds op alleen de perceptie verandert. Een andere omschrijving is “geen ja” en “geen nee” tegen elke ervaring hebben. Jij bent volledig aanwezig en hecht je niet aan een of andere voorkeur. Dus ook niet aan prettige ervaringen. Er ontstaat een zekere afstand ten aan zien van de ervaring, terwijl je juist niets mist en alles subtieler ervaart. Het is alsof je innerlijk een stap naar achteren zet. Ook een nee-gevoel, lijden en pijn kunnen in deze ruimte makkelijk omarmd en ervaren worden.
Het imuunsysteem functioneert beter wanneer er een innerlijke open houding is (Bruce Lipton)
Wanneer je alle gedachtes, emoties, beelden en gevoelens er laat zijn in je lichaam, laat je anderen en de buitenwereld er ook totaal zijn. Anderen en de buitenwereld zijn namelijk niets anders dan ervaringen/sensaties in jouw lichaam.
In een ja-houding reageer jij vanzelf in verbinding met de omgeving en ontstaan er gevoelens van genieten. In genieten stopt het denken met zoeken en is er een ervaren van “aanwezigheid”. In deze “aanwezigheid” is er rust en tegelijkertijd een volledige participatie in het moment. Dit kan aanvoelen als “wakker” en “verbonden zijn met alles”.
Wakkere personen staan voortdurend in communicatie met hun omgeving. Alles wat om hen heen gebeurt beroert hen. Hun geest en zintuigen zijn levendig en alert. Dat merk je aan het feit dat ze niet ineenkrimpen voor ze aanpakken. Ze begrijpen onmiddellijk wat er aan de hand is en wanneer ze handelen komt dat omdat de druk van de gebeurtenissen weerklank vindt in hun hart. Alles gaat vanzelf.
De paradox is dat je voor een dergelijke houding niets hoeft te doen. Je bent alleen “aanwezig”. Door een dergelijke open houding aan te nemen krijgen de ideeën van de persoon (authenticiteit) en de wereld ruimte om zich te ontvouwen in samenhang met alles. Dit ‘ervaren’ omarmen is je natuurlijke staat van “zijn”.
In een volledige ja/open-houding is er geen rigide persoon meer. Er is een intieme persoonlijke essentie.
2. Weerstand (activeert het sympathische zenuwstelsel)
Weerstand is een stressreactie en uit zich in een contractie/verkramping in het lichaam. Deze verkramping laat zich vooral voelen aan de voorkant van het lichaam tussen de bekken en de keel. De verkramping is een subtiele fysieke pijn. De aandacht heeft de neiging zich te gaan richten op het oplossen van de contractie. Hoe gevoeliger je wordt hoe meer je de verkrampingen (per seconde) voelt. In weerstand wordt het denken geactiveerd om een oplossing te vinden en daarmee verdwijnt het ontspannen contact met je lichaam en de omgeving. Een dergelijke stressreactie/verkramping treedt al op in uiteenlopende situaties zoals; overdreven rekening houden met je omgeving, kou, bezorgdheid, lichamelijke inspanning, wilskracht, onthouding van slaap, angst, irritatie, een hoge concentratie, een geluid of een enkele gedachte.
Wanneer je een ervaring niet wilt hebben is er weerstand. De neiging van het lichaam is om bij een gevoel van weerstand de ervaring te veranderen, te repareren, te helen, kwijt te raken of te begrijpen. Er ontstaat een houding van wachten op een beter moment.
Weerstand kan worden veroorzaakt door een concept. Dit kan een overtuiging, een standpunt, een mening of een voorkeur zijn
Het “geloven van” of het “vasthouden aan” een concept of een idee over “hoe iets zou moeten zijn” sluit de ervaring zoals die is uit. Door het zetten van mentale grenzen in wat je wilt ervaren (controle) stopt de vloeiende beweging van het ervaren. Vloeiendheid wordt verkramping. Vechten tegen weerstand is pijnlijker dan het voelen van de ongewilde ervaring zelf. Zodra je dit mechanisme begint te herkennen, kun je gemakkelijker je aandacht vestigen op pijn of een andere ongewenste ervaring.
Weerstand komt op in contact met de omgeving. Het is een lichamelijke reactie. Het is niet iets wat jij kunt voorkomen of veranderen. Er is de hele dag weerstand. Je hoeft weerstand alleen te zien en te voelen, waardoor er vanzelf weer ruimte ontstaat voor een volgende ervaring. Stop met vechten tegen weerstand. Voel de pijn en laat het lichaam handelen.
Handelen vanuit weerstand tegen een verkramping is meestal minder effectief dan handelen vanuit het meegaan in de verkramping. De verkramping komt voort uit ons dierlijke instinct om bij gevaar het kwetsbare buikgebied te beschermen door de buikspieren aan te spannen en in elkaar te krimpen. Het zenuwstelsel is alert voor gevaar. Dit is een onbewust patroon geworden en veranderd door er bewust naar te kijken. Door het toelaten van pijn en weerstand lost het uiteindelijk volledig op en ontstaat er een gevoel van genieten en extase.
Fight, Flight, Freeze en Collapse.
Weerstand is een stressreactie en die bestaat uit een vechten (boosheid) of vluchten/freeze/collapse (angst) reactie. Bij de vecht en vlucht reactie gaat de energie/bloed voornamelijk naar de benen (vluchten) of naar de armen (vechten). In stress is het bewustzijn vernauwd en gericht op het veranderen van de ervaring. In stress kun je niet creatief en helder denken. Het gevoel van stress kan zo subtiel zijn, dat het nauwelijks opvalt. De stressreactie kan al beginnen net na het wakker worden; je doet je ogen open, er is een gevoel van aanwezigheid en ineens ontvouwt zich een heel leven met normen en waarden, doelstellingen, keuzemogelijkheden en uitdagingen. De meeste mensen leven voortdurend in deze subtiele verkramping/stress zonder dat ze het merken. Dit is een uitputtende manier van leven. Wanneer iemand het verschil heeft gevoeld tussen een leven in ruimte of in weerstand zal er een alertheid ontstaan waarin het bewustzijn automatisch naar ruimte beweegt. Weerstand houdt in alle gevallen het ongewenste gevoel in stand. Het niet zien of het niet willen voelen van weerstand ontaardt vaak in weerstand tegen de weerstand. Veel mensen lopen vast in deze vicieuze cirkel.
Weerstand is verbonden aan een overprikkeling van het sympathische zenuwstelsel. Dit zenuwstelsel wordt in een fractie van een seconde geactiveerd. Er komt een hormoon (adrenaline) vrij. Wanneer je gaat opletten op een dag merk je hoe snel er een lichte stress ontstaat. Het lichaam moet zich voortdurend aanpassen wat samen gaat met (een oplopend en daarna dalend gevoel van) weerstand. Het duurt ongeveer acht minuten voordat de adrenaline hormoon uit het bloed is verdwenen en je tot rust komt. Deze shift in het bewustzijn kun je zelf steeds weer teweeg brengen door bij stress de focus van de aandacht te ontspannen en hier minimaal acht minuten voor uittrekt. Als je dit blijft doen, komt het autonome zenuwstelsel steeds vaker in balans.
Suggestie: onderzoek bij traumaverwerking heeft aangetoond dat wanneer de aandacht bij stress op iets ‘prettigs’ in de omgeving wordt gericht, het parasympatische zenuwstelsel onmiddellijk actief wordt en het lichaam ontspant.
Hoe meer pijn je kan voelen, hoe meer genot je gaat ervaren
De paradox in weerstand is: zodra je iets niet wil ervaren, hou je het vast. De enige remedie is stoppen met het vermijden van pijnlijke/ongewenste ervaringen. In andere woorden alles aanvaarden wat komt. Dit betekent niet dat je geen grenzen meer hebt. Aanvaarding van alles betekent ook dat je “nee” zegt wanneer je dit voelt.
Wanneer je te veel toelaat kun je wat meer grenzen aangeven, wanneer je vaak grenzen stelt kun je eens wat meer toelaten
Kun je nog ‘nee’ zeggen in een open houding? Ja. Een zuivere ‘nee’ gaat samen met sensaties van weerstand en voelt toch aan als ‘ja’. Het heeft te maken met jouw grens en waarheid en is heel subtiel. Wat is waar voor jou? Elk moment is er een keuze tussen om voor jouw waarheid te gaan of voor het plezierige of het oude. Waarheid is in mijn beleving een te herkennen emotie en kan per moment wisselen van inhoud. Zuivere grenzen en levensprincipes die als waarheid aanvoelen geven een sensatie van genot.
Stel je voor dat je aan geen enkele voorkeur, standpunt of overtuiging meer gehecht bent. Elke ervaring is dan perfect. Daar ben je niet in getraind. Je bent getraind om een mening te hebben, iemand te zijn en ruimte voor jezelf te claimen. Ontvang alle weerstand in openheid en het systeem zal genieten ervaren. Vanuit dit gevoel beweegt het lichaam en geest mechanisme zich vanzelf en is de persoon opgelost.
Koe.
Er was een koe die niet gemolken wilde worden en steeds met zijn poot naar achter trapte als iemand bij haar uier in de buurt kwam. De dorpsbewoners wisten zich er geen raad mee. Op een dag kwam er een verlicht meester langs die er van hield alles te onderzoeken. Toen hij hoorde over deze koe was hij direct geïnteresseerd. Hij pakte een stokje en ging achter de koe zitten. Steeds raakte hij met het stokje de poot van de koe aan en de koe trapte met al zijn energie naar achteren. Hij ging de hele dag en de nacht hiermee door totdat de koe ineens niet meer naar achteren trapte. Hij zei tegen de dorpsbewoners; ‘’het is klaar, ze kan gemolken worden’’. De mensen waren verbaasd, maar de koe heeft zich tot de dag van vandaag niet meer verzet.
Vis.
In een rivier met snelstromend water hielden alle visjes zich krampachtig vast aan de rivierbedding. Dit is wat ze kende. Een van de visjes had zoveel pijn en raakte zo uitgeput dat hij dacht ‘wat heb ik te verliezen’ en liet zich meevoeren in de stroom. Tot zijn verbazing koste het geen enkele moeite en voelde het heerlijk. Hij zweefde door het water en riep in vreugde tegen alle andere visjes dat ze dit ook moesten doen. Dat er niets was om bang voor te zijn. Maar slechts enkele visjes volgde zijn voorbeeld.
Zen-vechttraining.
De zen monnik die een strijder wil worden moet eerst leren om spontaan te worden. De training begint met allerlei huishoudelijk werk; wc schoonmaken, koken, in de tuin werken, etc. De leraar valt de beginnende leerling gedurende de dag aan op onbekende plekken en tijdstippen. De leerling loopt alert en gespannen rond en kijkt tijdens het werk waar de aanval vandaan kan komen. Het duurt echter weken en de leerling is nooit snel genoeg. Het is frustrerend. Dan komt er een moment dat de leerling zich overgeeft en simpelweg zijn werk doet zonder een verdedigende houding te hebben. Hij laat alles los en ziet wel wanneer hij wordt aangevallen en of hij goed verdedigt. Dit is het moment dat de leerling klaar is voor de echte zen-vechttraining.
Het gedrag van de koe, de vis en de zen monnik zijn net als dat van een onrustige geest. Het heeft de neiging om voortdurend weerstand te bieden. Op een gegeven moment is het simpelweg genoeg en houdt het vechten op.